نکاتی برای ضدعفونی کردن سطوح در مقابله با ویروس کرونا
ویروس ها موجودات زنده به حساب نمی‌آیند و برای تکثیر و عفونت زایی باید حتما در بدن یک موجود زنده دیگر تکثیر شوند. با این حال ویروس ها در محیط خارج از بدن موجود زنده قادر هستند چند ساعت به حالت نیمه فعال وجود داشته باشند. بر اساس تحقیقات انجام شده بر روی ساختار ویروس های خانواده کرونا مانند SARS، MERS و ویروس کرونای جدید COVID19، نشان داده شده است که لایه خارجی ویروس که به نام کپسید نامیده می‌شود از جنس چربی است. این به آن معناست که موادی که قادر به حل کردن چربی در خود می‌باشند می‌توانند این ویروس را نیز در خود حل کرده و از بین ببرند. در این مقاله قصد داریم توضیحاتی را در مورد نحوه ضدعفونی کردن ضدعفونی کردن سطوح ویروس کرونا و همچنین نکات ایمنی به هنگام استفاده از مواد ضد عفونی کننده را به شما ارائه کنیم.
ویروس کرونا از جنس چربی است!
ویروس کرونا به دلیل وجود همین لایه چربی، وزن نسبتا سنگینی نسبت به ویروس های دیگر داشته و بنابراین به جای معلق بودن در هوا، بر روی زمین و سطوح مختلف می‌نشیند. میزان ماندگاری ویروس بر روی سطوح مختلف، متفاوت است ولی به طور کلی بیشترین مدت زمان باقی ماندن ویروس کرونا بر روی سطوح صاف و یکنواخت به ویژه استیل و سینک آشپزخانه و کمترین مدت زمان ماندگاری ویروس بر روی سطوح متخلخل مانند پارچه است.
ضد عفونی کردن دست ها مهمترین قسمت پیشگیری است!
شستشو بدن و به ویژه دست ها و صورت با آب و صابون به مدت 20 ثانیه مهمترین روش مبارزه و پیشگیری با ویروس کرونا است. در کنار آب و صابون، سازمان بهداشت جهانی، استفاده از ژل های ضدعفونی کننده الکلی را نیز پیشنهاده کرده است. ولی چنانچه دست ها به وضوح کثیف هستند باید به جای استفاده از ژل، دست ها را با آب و صابون کاملا شست. علاوه بر آن پوست را می‌توان با مالیدن الکل حداقل 60 درصد روی آن یا غوطه ور کردن پوست در الکل، ضد عفونی کرد ولی به دلیل اثرات نامطلوب الکل بر روی پوست این کار توصیه نمی‌شود.
چه مکان هایی از خانه احتیاج به ضدعفونی کردن بیشتر دارند؟
ضدعفونی کردن و تمیز کردن دو مقوله جدا از یکدیگر هستند. تمیز کردن به معنای پاک کردن آلودگی ظاهری است که الزاما منجر به از بین رفتن میکروب ها نمی‌شود؛ ولی ضد عفونی کردن، میکروب های موجود بر روی سطوح را از بین می‌برد بدون اینکه تاثیری بر آلودگی های ظاهری داشته باشد بنابراین اگر اشیای مورد نظر به وضوح کثیف و یا جرم گرفته هستند، قبل از ضدعفونی کردن آنها باید با آب و صابون یا دترجنت پاک شوند.
مکان اختصاص داده شده به فرد بیمار مثلا اتاق خواب یا حمام اختصاصی وی به منظور به حداقل رساندن تماس فقط در صورت لزوم (و نه به طور مکرر) و به صورت دوره های باید نظافت شود. در صورتی که تنها یک حمام برای استفاده همه اعضای خانواده وجود دارد بهتر است بعد از حمام کردن فرد آلوده، حمام را ضدعفونی کنیم.
مواردی مانند شیرآب، دستگیره در ها به خصوص درسمت خارج، کلید برق، کنترل تلویزیون و بسیاری از وسایل شخصی نظیر موبایل، صفحه کیبورد، کلید ها و یا هدفون نیاز دارند به صورت روزانه ضدعفونی شوند در حالیکه مواردی مثل دیوار ها، سقف یا پرده ها که در تماس کمتری قرار دارند، باید به صورت دوره ای (هر هفته) یا در صورت لزوم ضدعفونی شوند. هنگام تمیز و ضدعفونی کردن سطوح منزل باید از یک جفت دستکش یک بار مصرف استفاده کرده و پس از ضدعفونی کردن آنها را دور انداخت. همچنین بعد از خارج کردن دستکش ها، دست ها باید با آب و صابون شسته شوند.
محلول های سفیدکننده تجاری و تهیه محلول های خانگی برای ضدعفونی کردن سطوح
چند نمونه از محلول های تجاری مورد تایید برای مقابله با آلودگی ویروس کرونا شامل آمونیوم چهارظرفیتی، محلول سدیم هیپوکلریت یا وایتکس خانگی، ترکیبات حاوی هیدروژن پراکسید (آب اکسیژنه) و پراکسی استیک اسید هستند.
برای تهیه محلول های سفیدکننده خانگی می‌توان به سادگی محلول وایتکس تجاری را با مقدار مشخصی آب رقیق کرده و برای ضدعفونی کردن سطوح و اشیا از آن استفاده نمود. توجه داشته باشید که از این محلول های ساختگی باید فقط برای ضدعفونی کردن سطوح سخت و غیر متخلخل استفاده کرد؛ بنابراین نباید پارچه و لباس ها را با آنها ضدعفونی کرد. همچنین محلول های تهیه شده هر یک به مدت زمان معین (معمولا 10 دقیقه) برای اعمال اثر ویروس کشی خود نیاز دارند. برای این منظور:
می‌توان از نسبت 1 به 9 (وایتکس و آب؛ مثلا یک فنجان وایتکس را در 9 فنجان آب حل کنیم) محلول ساختگی به مدت 24 تا 48 ساعت استفاده کرد. و یا 5 قاشق غذاخوری را در یک ظرف با گنجایش 3.75 لیتری آب و یا 4 قاشق غذاخوری را در یک ظرف آب با گنجایش 1 لیتر حل کنیم.
نکات ایمنی در هنگام استفاده از مواد ضدعفونی کننده در خانه
- از الکل برای ضد عفونی کردن در مقیاس وسیع استفاده نکنید چرا که ماده ای اشتعال زاست و ممکن است باعث آتش سوزی شود.
- الکل مورد استفاده در ضد عفونی کردن سطوح و یا مصارف طبی و پزشکی فقط و فقط اتانول 70 یا 75 درصد می‌باشد. الکل های صنعتی درصد بیشتری از الکل متانول که به نام الکل چوب نیز شناخته می‌شود را در ترکیب خود دارند. متانول سمی است و از راه پوست نیز جذب می‌شود. مسمومیت با متانول عواقب وخیمی مانند نارسایی کلیه ها، نابینایی و مرگ برای فرد دارد.
- از ترکیب سفیدکننده های خانگی (وایتکس) با الکل بپرهیزید چراکه باعث تولید ماده ای می‌شود که به دستگاه عصبی، تنفسی، کبد، کلیه و پوست آسیب می‌رساند. همچنین از ترکیب سفیدکننده خانگی با آمونیاک بخارات شیمیایی تولید شده که به دستگاه تنفسی آسیب می‌زند.
- هرگز سفیدکننده خانگی را با ترکیب اسیدی مانند سرکه یا جوهر نمک (هیدروکلریک اسید) ترکیب نکند زیرا واکنش حاصل بسیار خطرناک بوده و به چشم ها و سیستم تنفسی آسیب های جبران ناپذیری وارد سازد.
- همچنین یک اشتباه متداول ترکیب کردن دو سفیدکننده با یکدیگر است. از آنجایی که شرکت های تولیدکننده مواد شوینده هر یک فرمول خاصی برای ترکیب شیمیایی خود دارند بنابراین ترکیب سفیدکننده های قوی و ضعیف با یکدیگر نیز ممکن است سبب تولید واکنش های شیمیایی خطرناک و تولید بخارات سمی شود.
1.Centers for Disease Control and Prevention. Coronavirus disease 2019 (COVID-19) Clean & Disinfect. 2020.[Internet]URL: https://www.cdc.gov/coronavirus /2019-ncov/prepare/cleaning- disinfection.html
2.United States Environmental Protection Agency. Disinfectants for Use Against SARS-CoV-2. 2020.[Internet]URL: https://www.epa.gov/pesticide- registration/list-n-disinfectants-use -against-sars-cov-2
3.Australian government, department of health. Environmental cleaning and disinfection principles for COVID-19